Hôn nhân có yếu tố nước ngoài cũng có giấy phép con

Thủ tục này được quy định tại Nghị định 184/CP năm 1994, theo đó Sở Tư pháp phải nghiên cứu hồ sơ và gửi công văn đề nghị cơ quan công an cùng cấp tỉnh, thành phố thẩm tra theo chức năng chuyên ngành. Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận công văn đề nghị của sở tư pháp, cơ quan công an phải trả lời bằng văn bản kết quả thẩm tra, xác minh cho Sở Tư pháp; nếu cần thẩm tra thêm thì thời hạn kéo dài không quá 15 ngày… Quy định là như vậy nhưng thực tế ở TP HCM và Tiền Giang đã áp dụng thủ tục ngắn hơn, khâu thẩm tra của công an còn 20 và 15 ngày.
Dù vậy, việc thẩm tra có là cần thiết khi mà nó chiếm từ một nửa đến ba phần tư thời gian làm thủ tục (40 ngày ở TP HCM và 20 ở Tiền Giang)? Về nguyên tắc, hôn nhân là tự nguyện và không ai được cưỡng ép cũng như cản trở. Quan điểm đó đã từ lâu thể hiện trong luật quốc tế hiện đại và pháp luật Việt Nam. Pháp luật cũng quy định chế độ hôn nhân được đảm bảo dưới sự quản lý của Nhà nước, theo đó công dân khi có nguyện vọng chung sống thành vợ chồng chỉ phải làm thủ tục đăng ký (chứ không phải “xin phép”) với Nhà nước. Việc từ chối đăng ký kết hôn chỉ được dựa trên điều kiện kết hôn, quy định tại Điều 9, 10 Luật Hôn nhân và gia đình (đủ tuổi, phải tự nguyện, có năng lực hành vi dân sự, phải khác giới tính, không đang có vợ chồng và không có quan hệ huyết thống gần gũi). Mọi sự từ chối phải giải thích rõ ràng, cụ thể. Đối với hôn nhân có yếu tố nước ngoài, Luật Hôn nhân và gia đình cũng theo tinh thần đó. Vậy khó có cơ sở để duy trì thủ tục thẩm tra, có ý kiến “cho hay không cho” của công an.
Hơn nữa, thủ tục đăng ký kết hôn nói chung nêu trên cũng đã lạc hậu so với Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000. Bởi luật này đã bỏ những điều kiện sức khỏe để kết hôn (không mắc bệnh hoa liễu, nhiễm HIV/AIDS), trong khi Nghị định 184/CP và Thông tư số 503 năm 1995 của liên Bộ Tư pháp – Ngoại giao – Nội vụ lại đòi hỏi các bên nam nữ phải có “giấy xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền cấp chưa quá 3 tháng xác nhận hiện tại không mắc bệnh hoa liễu, HIV/AIDS”. Đây có thể ví là loại giấy phép con, trên thực tế không còn ý nghĩa, nhưng vẫn chưa được bãi bỏ.
Phép tính đơn giản về lãng phí thời gian, tiền của để thẩm tra, xác minh hơn 17.500 hồ sơ đăng ký kết hôn với người nước ngoài riêng ở TP HCM cũng cho thấy việc bãi bỏ những thủ tục phiền phức trên là cần thiết.

Thời gian giải quyết hồ sơ đăng ký kết hôn với người nước ngoài
Sở Tư pháp tiếp nhận, nghiên cứu hồ sơ và chuyển sang công an Công an xác minh, cho ý kiến Sở Tư pháp hoàn chỉnh hồ sơ trình ký UBND tỉnh, thành phố ký quyết định Tổng cộng
TP HCM 5 ngày 20 ngày 5 ngày 10 ngày 40 ngày
Tiền Giang 2 ngày 15 ngày 1 ngày 2 ngày 20 ngày

(Theo PL TP HCM)

1gom